Jędrzej Śniadecki

Jędrzej Śniadecki (1768-1838)
„Ojciec polskiej chemii”, lekarz, publicysta satyryczny

Urodzony w Żninie, w Wielkopolsce. Wykształcony w Akademii Krakowskiej i na uniwersytecie w Pawii; gdzie uzyskał tytuł doktora filozofii i medycyny. Pogłębiał wiedzę na uniwersytetach europejskich. Od 1897 roku był profesorem i kierownikiem katedry na uniwersytecie w Wilnie – do 1822 roku chemii, od 1825-38 medycyny i kierownikiem kliniki uniwersyteckiej.

Wybitny i wszechstronny uczony – filozof, chemik, lekarz, biolog. W poglądach filozoficznych – zwolennik racjonalizmu i materializmu oświeceniowego. „Ojciec polskiej chemii”; autor słownictwa chemicznego i podręczników akademickich. Twórca nowoczesnej analityki chemicznej (miedzy innymi ustalił skład chemiczny meteorytu, który spadł w 1810 roku w Rzeczycy). Na pograniczu chemii i biologii prowadził prace nad zasadami przemiany materii - procesów chemicznych w żywych organizmach. Uznany i popularny, praktykujący lekarz medycyny. Wspaniały pedagog i wykładowca. Jego wykłady tak z chemii, jak medycyny cieszyły się ogromną popularnością nie tylko studentów – przychodzili na nie pracownicy uniwersytetu, a także wielu mieszkańców Wilna. Nowoczesny i obszerny Gmach Chemii (zbudowany w początku XIX wieku na skrzyżowaniu ulicy Wolana z Zaułkiem Świętomichalskim) nie mieścił słuchaczy jego wykładów: „…ławki będące w sali nie mieszczą słuchaczów-akademików, tudzież ciekawością sprowadzonych. Wielu musi stać po różnych miejscach i tylko kto pierwszy przyjdzie, ten podług upodobania miejsce wybiera” (Cytat z notatek studenta za p. J. Lipińską z pg.gda.pl). Propagator kultury fizycznej i higienicznego trybu życia, szczególnie wśród młodzieży. Ogromnie lubiany, przez wiele kadencji przewodniczący Towarzystwa Lekarskiego, którego był współzałożycielem.

Jakby mało było tych talentów i wiedzy na jedno życie, Jędrzej Śniadecki był bardzo zdolnym i dowcipnym publicystą i satyrykiem. Współzałożyciel „Towarzystwa Szubrawców”, na łamach organu Towarzystwa, „Wiadomości Brukowych” publikował celne i wnikliwe artykuły mające na celu nakłanianie społeczeństwa do zmiany postaw i trybu życia, w dowcipny sposób ukazując jego wady i przywary.

Poświęcił życie, wiedzę i talent Wilnu; zmarł w swojej posiadłości na Grodzieńszczyźnie i został pochowany na cmentarzu we wsi Horodniki. Jego studenci dla uczczenia swego profesora usypali pod Wilnem kopiec, zwany Jędrzejówką.

A.O.
Na podstawie:
„Wikipedia, wolna encyklopedia”;
„Wiem”, Portal Wiedzy Onet;
„Encyklopedia Kresów”, Wyd. Kluszczyński, Kraków;
zs1.elk.edu.pl, „Jędrzej Śniadecki, nasz patron”