Выбраныя здымкі
Сучасны стан Фота © V. Dziadok i S.Chareuski |
Кляштар езуітаў на схеме Бабруйска 1794 г. (Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.1.) Фота © V. Dziadok i S.Chareuski |
Абмерныя чарцяжы. Галоўны фасад Фота © V. Dziadok i S.Chareuski |
Першымі місіянерскую дзейнасць у Бабруйску праводзілі манахі нясвіжскага езуіцкага калегіума. Сваю рэзідэнцыю са школай і касцёлам езуіты заклалі тут у 1623 г. Першы мураваны храм узведзены ў 1615(18?) г. на сродкі бабруйскага старосты Пётры Трызны, які ахвяраваў езуітам маёнткі Гарбацэвічы, Рыня, Устайла і перадаў 7500 фларэнаў, атрыманых пад заклад маёнтка Кісялевічы. У 1631 наведаны блаславенным Андрэем Баболем. У 1638 нашчадкі Трызны аддалі езуітам в. Дваранавічы з уніяцкай царквой. Яны ж пабудавалі касцёлы ў вёсках Гарбацэвічы і Шацілкі, якія ў 1643 падараваў ордэну шляхціц Пётра Суляціцкі. Гэта дало магчымасць езуітам адкрыць тут місіянерскія пункты. У час вайны 1648—51 рэзідэнцыя прыйшла ў заняпад. У 1681 аднавіла дзейнасць сваіх школ. У час Паўночнай вайны 1700—21 у сувязі з масавымі эпідэміямі яна неаднаразова спыняла сваю дзейнасць (1707, 1709, 1715). З 1720 пры рэзідэнцыі дзейнічаў прытулак для збяднелай шляхты.
Мураваны касцёл св. Апосталаў Пятра і Паўла пабудаваны паводле праекта архітэктара Тамаша Жаброўскага ў 1747-80 гг. пры кляштары езуітаў, што ўключаў будынкі калегіума, школы (у 1760—68 дзейнічаў тэатр), гаспадарчыя пабудовы (піўніца, свіран, стайня з вазоўняй, бровар, сталярныя майстэрні). Мураваны двухпавярховы П-падобны ў плане будынак езуіцкага калегіума стаяў у баку ад касцёла. У будаўніцтве калегіума прымаў удзел Якуб Руофф (1723-1747). Пры кляштары меўся сад і агарод. Кляштарны комплекс размяшчаўся на правым беразе Беразіны, у цэнтры горада і фармаваў забудову цэнтральнага рынкавага пляцу.
У 1773 г. кляштар закрыты, касцёл стаў парафіяльным, моцна пашкоджаны ў 1798 г. Будынкі кляштара выкарыстаны пры будаўніцтве бабруйскай крэпасці ў 1-й палове 19 ст. — у адноўленым будынку калегіума знаходзіліся прысутныя месцы, касцёл перабудаваны пад цэйхгаўз. У 1885 г. касцёл згарэў (захаваліся сцены).
Архітэктура касцёла была вырашана ў стылі барока. Уяўляў сабой 3-нававую 2-вежавую базіліку з паўкруглай апсідай і 2 бакавымі сакрысціямі. 2-схільны гонтавы дах на галоўным фасадзе быў аформлены фігурным франтонам з бакавымі валютамі, па баках узвышаліся 3-ярусныя шатровыя вежы — адна са званамі, другая з гадзіннікам-курантамі. У нішах вежаў былі размешчаны скульптуры святых. Бакавыя фасады расчляняліся арачнымі аконнымі праёмамі і падвойнымі пілястрамі ў прасценках. Галоўны драўляны разны алтар быў упрыгожаны 8 скульптурамі святых. Сцены былі размаляваны ў тэхніцы «al fresco».
Напачатку 20 ст. на ахвяраванні парафіян быў узведзены новы мураваны храм, архітэктура якога была вырашана ў стылі неаготыкі (у 1912 пад ім пахаваны канонік і дыякан касцёла Ян Красоўскі). Занядбаны будынак касцёла захаваўся па вул. Кастрычніцкая 121.
Мураваны касцёл св. Апосталаў Пятра і Паўла пабудаваны паводле праекта архітэктара Тамаша Жаброўскага ў 1747-80 гг. пры кляштары езуітаў, што ўключаў будынкі калегіума, школы (у 1760—68 дзейнічаў тэатр), гаспадарчыя пабудовы (піўніца, свіран, стайня з вазоўняй, бровар, сталярныя майстэрні). Мураваны двухпавярховы П-падобны ў плане будынак езуіцкага калегіума стаяў у баку ад касцёла. У будаўніцтве калегіума прымаў удзел Якуб Руофф (1723-1747). Пры кляштары меўся сад і агарод. Кляштарны комплекс размяшчаўся на правым беразе Беразіны, у цэнтры горада і фармаваў забудову цэнтральнага рынкавага пляцу.
У 1773 г. кляштар закрыты, касцёл стаў парафіяльным, моцна пашкоджаны ў 1798 г. Будынкі кляштара выкарыстаны пры будаўніцтве бабруйскай крэпасці ў 1-й палове 19 ст. — у адноўленым будынку калегіума знаходзіліся прысутныя месцы, касцёл перабудаваны пад цэйхгаўз. У 1885 г. касцёл згарэў (захаваліся сцены).
Архітэктура касцёла была вырашана ў стылі барока. Уяўляў сабой 3-нававую 2-вежавую базіліку з паўкруглай апсідай і 2 бакавымі сакрысціямі. 2-схільны гонтавы дах на галоўным фасадзе быў аформлены фігурным франтонам з бакавымі валютамі, па баках узвышаліся 3-ярусныя шатровыя вежы — адна са званамі, другая з гадзіннікам-курантамі. У нішах вежаў былі размешчаны скульптуры святых. Бакавыя фасады расчляняліся арачнымі аконнымі праёмамі і падвойнымі пілястрамі ў прасценках. Галоўны драўляны разны алтар быў упрыгожаны 8 скульптурамі святых. Сцены былі размаляваны ў тэхніцы «al fresco».
Напачатку 20 ст. на ахвяраванні парафіян быў узведзены новы мураваны храм, архітэктура якога была вырашана ў стылі неаготыкі (у 1912 пад ім пахаваны канонік і дыякан касцёла Ян Красоўскі). Занядбаны будынак касцёла захаваўся па вул. Кастрычніцкая 121.
Крыніца:
И.Н. Слюнькова
Наследие архитектуры Беларуси. Монастыри восточной и западной традиций
Москва, Прогресс-Традиция, 2002
А.М. Кулагін
Каталіцкія храмы на Беларусі
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2000
Крыніца:
Т.Б. Блінова
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.1.
Мінск, "Беларуская Энцыклапедыя", 1994