Гісторыя Опсы
Былое мястэчка Опса - цяпер вёска ў Браслаўскім раёне, на ўсходнім беразе воз. Опса. На аўтадарозе Браслаў—Паставы. За 18 км на ПдЗ ад Браслава. 778 жыхароў, 238 двароў (1998 г.).У пісьмовых крыніцах Опса упершыню ўпамінаецца 7.8.1500 г., калі вялікі князь ВКЛ Аляксандр перадаў у часовае карыстанне смаленскаму князю Глазыню, землі якога ў той час былі заняты маскоўцамі, «двор наш Опсу... со всею волосткою Опскою». Згадваецца і 20.10.1500 г. у прывілеі Аляксандра браслаўскаму касцёлу. У 1-й пал. 16 ст. 0пса — велікакняжацкі двор і цэнтр воласці, з 2-й паловы 16 ст. цэнтр староства. У розны час опсаўскімі старостамі былі А. Морштын, Ю. Осцік, Я. Розен, Т. Дусяцкі-Рудаміна, Зяновіч, Цеханавецкія, граф М. Манузі. Паводле інвентара 1779 г., Опсаўскае староства падзялялася на 5 войтаўстваў. У мястэчку 9 гаспадарак на 1,7 валоках, 18 коней, 2 валы, касцёл, 2 вадзяныя млыны, карчма, вінакурны завод, панскі двор з сядзібным домам і гаспадарчымі пабудовамі. 3 1777 г. у 0псе існавала парафіяльная школа (у 1781 г. — 21 вучань). У 1790 г. у 0псе 19 гаспадарак, каля 130 жыхароў, у 1797 г. — 9 гаспадарак, 45 жыхароў. У маі 1792 г. пад 0псай адбыўся бой паміж расейскімі войскамі і ўдзельнікамі Таргавіцкай канфедэрацыі.
Пасля 3-га падзелу (1795 г.) Рэчы Паспалітай 0пса ў складзе Расейскай імперыі. 3 1798 г. асноўная рэзідэнцыя графа Манузі. 6.7.1812 г. у 0псе размяшчаўся штаб камандуючага 1-й расейскай Заходняй арміяй генерала М.Б. Барклая дэ Толі, 11.7.1812 г. — штаб камандуючага французскім кавалерыйскім корпусам маршала І. Мюрата. 3 1823 г. 0пса — уладанне Плятэраў. У тым жа годзе пажар знішчыў значную частку мястэчка. У сярэдзіне 19 ст. 0пса — цэнтр воласці Новааляксандраўскага павета Ковенскай губерні, у 1859 г. — 11 двароў, 163 жыхароў. У 1864 г. (паводле інш. звестак у 1866 г.) заснавана народнае вучылішча (у 1866/67 навучальным г. 2 настаўнікі, 47 вучняў). У пач. 20 ст. ў мястэчку 415 жыхароў, у маёнтку 55 жыхароў; народнае вучылішча, пазыкова-ашчаднае таварыства, мураваны касцёл; Плятэрамі ўзведзены новы сядзібны комплекс, які ўключаў палац (пабудаваны ў 1904 г.), гаспадарчыя будынкі, парк, сад. У 1-ю сусветную вайну ў мястэчку, маёнтку і наваколлі размяшчаліся штабы, рэзервовыя часці расейскіх войск, санітарныя і тылавыя ўстановы, шпіталі. У 1916 г. з Друі ў 0псу пракладзена вузкакалейка.
3 1921 г. 0пса у складзе Польшчы, цэнтр гміны Браслаўскага павета Віленскага ваяводства, чыгуначная станцыя на вузкакалейцы Друя—Дукшты. Дзейнічалі касцёл, сінагога, школа, дом для сірот, пошта, крамы, млын, кааператыўная малачарня, філіял Браслаўскага кааператыва «Rolnik» («Аграрнік»). У 1927—39 гг. існавала сельска-гаспадарчая школа. У 1930-я г. дзейнічаў ткацкі цэнтр. У 1931 г. у 0псе 907 жыхароў, 153 двары. 3 1939 г. у БССР, з 1940 г. вёска, цэнтр сельсавета ў Браслаўскім раёне. У 2-ю сусветную вайну ў 0псе загублена больш за 200 жыхароў.
Помнікі архітэктуры: касцёл св. Яна Хрысціцеля (пач. 20 ст.), сядзіба з паркам (рэстаўруецца). За 3 км на поўдзень ад вёскі курганны могільнік балта-славянскага насельніцтва 8—11 ст.
Крыніца:
Кастусь Шыдлоўскі
Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. Т.5.
Мінск, "Беларуская Энцыклапедыя", 1999
Опса. : Адметнасці | фота выбраных помнікаў
Сядзібна-паркавы ансамбль Плятэраў
Опсаўскі палац
Касцёл Святога Яна Хрысцiцеля
Галоўны фасад
Мястэчка на старых фотаздымках
Палац Плятэраў. Тэраса да возера. Здымак 1930-х гг.
Краявіды
Возера Опса
Каментарыі
Opsa - poszukuję krewnych mojego dziadka - Wacław Szymkiewicz. Dziadek zmarł jesienią 1916 roku, został pogrzebany na cmentarzu w Opsie. W czasie pierwszej wojny pragnąc zabezpieczyć byt rodzinie, spławiał drewno Dźwiną do Rygi. Jego dom stoi do dziś dnia w Opsie przy ulicy Sowieckiej (Widzkiej)....
W dniu 07.10.2012 zawalił się podczas wichury Dąb Napoleona w Opsie. Legenda głosi, że do żelaznej sztaby umocowanej na powierzchni tego najstarszego na Brasławszczyźnie dębu, znajdującego się przy pałacu Platerów, konia przywiązywał sam cesarz Napoleon. Cesarza w Opsie prawdopodobnie nie było, ale pewną informac...
Я вам писала полчаса назад, но решила рассказать одно событие приблизительно года 1958. Мы с моей бабушкой Таточкой (её многие знали в Опса) пошли за керосином. Она осталась в очереди. а я пошла в костёл, который неодолимо манил меня к себе. Пришла. Там была полная разруха - изорванные холсты икон. разбитый алтарь, посреди костёла=растерзанный гроб. Через дыры в кровле влетали голуби и страшно тр...
If pani Anna Szmycinska would like to email me at tuf@tpg.com.au, I have a photo of people from Ratkuny and Zloto taken in the 1950s/60s, I think. See the opsa blog of Czeslaw Szymkiewicz to see pictures of Miedzuki. ...
Witam!
Poszukuję informacji na temat rodziny i miejsca zamieszkania Stanisława Rostowskiego.Prawdopodobnie był moim pradziadkiem.Moimi dziadkowie to Jan i Aniela Chowańscy.Mój starszy brat ma plany własności gruntów w Milunce . Wiem ,że są one tylko częściowe.
Proszę o odpowiedź na adres
...