Kościół Św. Trójcy Trynitarzy | Trynopol (Wilno)

Więcej zdjęć (31) >>

Kościół Świętej Trójcy i klasztor trynitarzy w Trynopolu

Zakon Trójcy Przenajświętszej (OSsT), trynitarze, to zgromadzenie zakonne założone w czasie wypraw krzyżowych, w końcu XII wieku. Zakon rycerski, kwestujący; celem ich działalności był wykup jeńców chrześcijańskich z niewoli muzułmańskiej. Obecna działalność jest poszerzona o uwalnianie ludzi z niewoli uzależnień. Na terenie Polski zakon trynitarzy istniał od 1685 do 1907 roku, restytuowany w 1986. Do Wilna przybyli około roku 1700 i osiedli w niewielkiej wiosce pod miastem, od nich nazwanej „Trynopolem”.

W latach 1695-1720 w Trynopolu wybudowano kościół i klasztor trynitarzy ufundowany przez księcia Kazimierza Jana Sapiehę. Przebudowany w latach 1750-60 w stylu rokoko. W roku 1864 kościół zamieniono na cerkiew. W okresie międzywojennym zdewastowany kościół zwrócono katolikom i odrestaurowano. Od 1992 zwrócony znowu wiernym.

Klasztor władze carskie skonfiskowały, od 1866 służył jako letnia rezydencja wyższego duchowieństwa prawosławnego. Został odnowiony i wyposażony przez biskupa Józefa Siemaszkę. W latach 1919-39 mieścił się w klasztorze szpital uniwersytecki. W 1992 roku przekazany wileńskiemu seminarium duchownemu.

Kościół malowniczo położony nad brzegiem Wilii jest rokokowy; dwukondygnacyjną fasadę wieńczy trójkątny szczyt flankowany przez wieże. Fasada i wieże zdobione pilastrami. Portal i centralne okno wyższej kondygnacji zdobi rodzaj trójkątnego portyku utworzonego z gzymsu wspartego na pilastrach.

Z Trynoplem związana jest kontrowersyjna postać Józefa Siemaszki. Wykształcony na uniwersytecie w Wilnie, doktor teologii, wyświęcony na duchownego greckokatolickiego w 1822 roku. Zdolny organizator, szybko awansował po szczeblach hierarchii. Od 1833 biskup litewski. Swoją działalność skoncentrował na dążeniu do likwidacji unii kościelnej; zmieniając formy obrządku na prawosławne, i zabiegając o poparcie planu wchłonięcia kościoła unickiego przez prawosławie. W 1839 roku doprowadził do podpisania prośby do cara Mikołaja I i synodu rosyjskiego kościoła prawosławnego o przyjęcie unitów do cerkwi prawosławnej. Prośbę przyjęto.

A.O.
Na podstawie:
„Encyklopedia Kresów”, Wyd. Kluszczyński
Trynitarze, „Wikipedia, Wolna encyklopedia”
Antoni Mironowicz, „Kościół prawosławny na ziemiach białoruskich i w Królestwie Polskim w latach 1795-1918”
„Kamunikat, białoruskie zeszyty historyczne”
Tomas Venclova, „Wilno”, R. Paknio Leidykla, Wilno 2001, 2002