Cerkiew i klasztor Św. Trójcy | Orsza

Więcej zdjęć (12) >>

Zespół Kuteińskiego monastyru Bogojawleńskiego

Położony na północny zachód od centrum miasta, przy ujściu rzeki Kuteinki do Dniepru. Prawosławny klasztor męski został tu ufundowany w 1623 roku przez Bogdana Stetkiewicza (według innych źródeł Statkiewicza, Ściankiewicza) i jego żonę – księżniczkę Sołomerecką oraz bogato uposażony przez cara Aleksego Michajłowicza daniną z carskich dóbr smoleńskich.

W latach 1630-55 w monastyrze działała drukarnia założona przez drukarza Spirydona Sobola, w której ukazało się 20 dzieł, znanych na terenie Rzeczypospolitej i w Rosji.

Barokowa cerkiew pod wezwaniem Św. Trójcy (do 1762 pod wezwaniem Św. Ducha) została zbudowana w pierwszej połowie XVII wieku, przebudowana w końcu XVIII wieku i w drugiej połowie XIX wieku. Po II wojnie światowej nieczynna, zdewastowana, obecnie zwrócona wiernym, wyremontowana.

Świątynia trójdzielna, składa się z niskiej czworobocznej wieży z małą kopułką, nawy na planie prostokąta, pięciobocznej części ołtarzowej i niewielkiej, bocznej zakrystii.

Ściany zdobią pilastry, wydatny gzyms i płaskie, łukowate nisze. Szczyt nawy od frontu zdobi zrekonstruowana ostatnio dwukondygnacyjna ścianka attykowa dekorowana płaskimi niszami i niewielkimi wieżyczkami.

Zachował się także dwukondygnacyjny korpus klasztorny (to znaczy jego dolna, murowana kondygnacja, górna – drewniana nie istnieje), zbudowany w XVII wieku, kilkakrotnie przebudowywany.

Korpus składa się z dwu części: dawnego seminarium duchownego z wielkim refektarzem oraz wschodniego skrzydła z pomieszczeniami mieszkalnymi (celami) mnichów. Na szczytach korpusów znajdują się (jeszcze) półkoliście zamknięte nisze. Ostatnio klasztor służył jako budynek mieszkalny.

Nie zachowała się druga cerkiew klasztorna – drewniany sobór Bogojawleński, który spłonął w 1888 roku.

Grzegorz Rąkowski
„Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi”, Burchard Edition, Warszawa 1997
(A.O.)