Brześć Litewski - zabytki | zdjęcia

Historia Brześcia

Brześć, Brest, Brześć Litewski, Brześć nad Bugiem, Brześć Białoruski (Áðýñò, Áåðàñüöå).

Miejsce w którym przenikały się kultury i wpływy polskie z ruskimi. Z tego powodu miejsce to było świadkiem wielu walk m. in. opanowania tych terenów przez króla Bolesława Chrobrego w roku 1018, w związku z jego wyprawą na Kijów. Miasto zostało jako Berestie wspomniane w ruskiej Powieści minionych lat z 1019 r. jako miasto w Rusi Kijowskiej. W 1038 roku gród zdobył ruski książę Jarosław Mądry. W roku 1071 Brześć odbił książę Kazimierz II Sprawiedliwy, a później na krótko król Bolesław II Śmiały. Później ziemie, na których leży Brześć, weszły w skład księstwa turowskiego, potem włodzimierskiego.

W 1182 roku, Brześć po 12 dniach oblężenia zdobył książę Kazimierz Sprawiedliwy. W 1241 roku gród palą Tatarzy. Ziemie w widłach Bugu i Muchawca zajmuje Wojsiełk syn Mendoga po roku 1258 i prawdopodobnie to on buduje wieżę obronną na planie czworokąta, która została rozebrana w latach 30. XIX wieku podczas rozbudowy nowożytnej twierdzy. W 1282 roku Brześć przyłącza ponownie do Polski książę Leszek Czarny. Ponownie do Litwy przyłącza Brześć książę litewski Giedymin około 1320 roku. W 1349 r. po dziewięciu dniach oblężenia zdobył Kazimierz Wielki, jednak na mocy traktatu z 1351 r. Brześć wrócił do Litwy, co potwierdził też traktat z 1366 r. Zabudowania otaczające wieżę były w średniowieczu zdobywane kilkakrotnie przez Krzyżaków, m. in. w roku 1379. W pobliżu zamku, po drugiej stronie Muchawca, powstała osada, do której rozwoju znacznie przyczynił się wielki książę Witold nadając jej w 1390 roku prawa miejskie i wznosząc wiele nowych budynków. Brześć stał się wkrótce jednym z najznaczniejszych miast Wielkiego Księstwa Litewskiego.

W 1500 roku, zamek w Brześciu wytrzymał oblężenie 15 tys. Tatarów, którzy spalili miasto. W 1563 r. w Brześciu Mikołaj Radziwiłł Czarny wydał w języku polskim Biblię brzeską. W 1569 roku na mocy decyzji króla Zygmunta Augusta powstało województwo brzesko-litewskie i Brześć stał się jego stolicą. Miasto jest znane z zawartej tu w 1596 r. tzw. unii brzeskiej między katolikami a prawosławnymi, która przetrwała na tych terenach 300 lat.

Brześć został zdobyty podczas oblężenia Kozaków Chmielnickiego w 1648 roku. W latach 1654 i 1655 wydano konstytucje sejmowe w sprawie fortyfikacji miasta, dzięki czemu Brześć otrzymał dość nowoczesne obwarowania. W tym czasie zamek i miasto były tak silnie ufortyfikowane, że w 1655 r. wojska moskiewskie pod dowództwem Urusowa i Boratyńskiego odstąpiły od oblężenia. Jednakże podczas Potopu szwedzkiego w 1657 roku, udało się zdobyć twierdzę w Brześciu oddziałom Karola Gustawa i wojskom księcia siedmiogrodzkiego Rakoczego. Zamek odbiła szlachta województwa brzeskiego pod dowództwem podczaszego litewskiego M. Radziwiłła. By wzmocnić obronność, w 1659 r. wydano następną konstytucję sejmową. Podczas odbudowy w 1660 r. zamek zdobyły wojska moskiewskie pod dowództwem Chowańskiego. Wojska polskie odbiły Brześć w 1661 r. Po tym okresie bezustannego zdobywania i odbijania zamku, nastąpił nieco spokojniejszy okres, przerwany dopiero w 1706 roku opanowaniem zamku przez Szwedów pod dowództwem Meyerfeldena. Po III rozbiorze Polski w 1795 r. Brześć przypadł Rosji.

Na terenie zamku i miasta zbudowano twierdzę wg projektów Maleckiego, Opermana i Feldmana. Zabudowę miejską podobnie jak w Bobrujsku wyburzono, poza niektórymi budynkami murowanymi jak n. p. klasztorem jezuitów z 1623 r. gdzie umieszczono kancelarię i klasztorem bazylianów (Białym Pałacem) z 1629 r. gdzie umieszczono kasyno oficerskie. W Białym Pałacu właśnie w III 1918 r. podpisano pokój brzeski pomiędzy Rosją i Niemcami. Twierdza składała się z Cytadeli i trzech dział obronnych (Kobryńskiego, Wołyńskiego i Terespolskiego) połączonych czterema mostami i bramami. Umocnienie Wołyńskie powstało na miejscu średniowiecznego grodziska i klasztoru bernardynów z 1781 roku, który przebudowano na szpital. Później Rosjanie wielokrotnie rozbudowywali twierdzę, jednakże podczas I wojny światowej oddali ją bez walki. W jednej z fos twierdzy pochowano potajemnie słynnego księdza Stanisława Brzóskę (1831-1865), który był jednym z najdłużej działających dowódców w powstaniu styczniowym. Po raz pierwszy twierdzę wykorzystały wojska polskie w działaniach wojennych w dniach 14-17 września 1939 roku. Później bronili się w niej Rosjanie w 1941 roku.

W trakcie I wojny światowej Niemcy i Austro-Węgry podpisały w Brześciu dwa traktaty pokojowe - z Ukraińską Republiką Ludową i z Rosją. Po wojnie Brześć wraz z Polesiem wszedł w skład Rzeczypospolitej Polskiej i stał się w 1921 r. stolicą województwa poleskiego. Wojewodą był tu m.in. Wacław Kostek-Biernacki. W roku 1930 w twierdzy brzeskiej przetrzymywano wielu więźniów opozycyjnych (m.in. Wincenty Witos, Norbert Barlicki, Stanisław Dubois, Herman Lieberman), którzy za swoją działalność w Centrolewie stanęli przed sądem w słynnym procesie brzeskim.

Po 17 września 1939 r. miasto wraz z całą tzw. Białorusią Zachodnią zostało włączone do ZSRR. W 1941 r. miała miejsce obrona twierdzy przed wojskami niemieckimi, w której wzięło udział wielu żołnierzy czeczeńskich; ze względu na prześladowania dopiero teraz otrzymują oni odznaczenia. Niemcy wymordowali większość miejscowych Żydów.

Od 1945 r. miasto znajdowało się w granicach BSRR w ramach umowy jałtańskiej, jest siedzibą władz obwodu. Od 1991 należy do Białorusi. Większość polskiej ludności została deportowana za Bug lub uciekła zaraz po wojnie, niewielka grupa wyjechała po 1956.

Obwód brzeski uczestniczy w polsko-ukraińsko-białoruskim Euroregionie Bug.

Brześć
Wikipedia, wolna encyklopedia