Выбраныя здымкі
Выгляд гарадзішча з поўдня Фота © Алесь Баўтовіч |
Выгляд гарадзішча ад мястэчка Фота © Алесь Баўтовіч |
Гарадзішча, курганы
Гарадзішча днепра-дзвінскае культуры, што існавала ў VIII ст. да Н.Х. – V ст. па Н.Х., разьмешчанае на ўсходнім ускрайку мястэчка на выспе пасярод возера. Магчыма раней, як і бальшыня гарадзішчаў гэтае культуры, яно знаходзілася на мысу, але з часам з прычыны падвышэньня ўзроўню вады стала астраўным. З поўначы і подня выспы глыбіня нязначная і возера значна парасло чаротам і асокай. Гарадзішча адшуканае ў 1928 годзе І.А. Сербавым. У 1964-1966 і ў 1968 гадах архэолягам К.П. Шутом праводзіліся раскопкі на плошчы ў 736 кв. м. Знойдзены матэрыял дазволіў датаваць паселішча IV ст. да Н.Х. – III ст. па Н.Х. У цэнтры пляцоўкі таўшчыня культурнага пласту сягала 0,25-0,32 м, каля краёў – 1,2 м. Знойдзеныя сьляды наземнага жытла слупавой канструкцыі, якое размяшчалася на краю пляцоўкі. Унутры былі рэшткі адкрытых вогнішчаў, абкладзеных камянямі. Абсалютная большасьць знойдзенай керамікі (90%) выраблена насельніцтвам днепра-дзвінскае культуры. Гэта слабапрафіляваныя гаршчкі і посуд слоікавай формы. Невялікая колькасць (10%) посуду падобная да прадукцыі культуры штрыхаванай керамікі. Апрача таго знойдзеныя кавалкі гаршчкоў, аздобленыя тэкстыльным адбіткам. Апрача таго сярод знаходак маюцца жалезныя сярпы, нажы, сякеры, страла, матыка, шылы, рыбалоўныя кручкі, посахападобныя шпількі, разнастайныя пярсьцёнкі, бронзавыя бляхі, бранзалеты, касьцяныя праколкі, дзяржальна нажа. Знойдзены падмурак печы-домніцы, дзе плавілі жалеза, шмат шлакаў, каменныя кавадлы, зерняцёркі.
На паўднёва-заходнім ускрайку мястэчка недалёка ад старых габрэйскіх могілак знаходзяцца крывіцкія курганы. Першы могільнік утрымлівае каля дзясятка курганоў. Колькасьць курганоў другога могільніка, што знаходзіцца мэтрах у 300-х ад першага ва ўрочышчы Валатоўкі, паводле падлікаў складае 126 адзінак.
Алесь Баўтовіч