Выбраныя здымкі
Галоўны фасад Фота © Леанід Сайко |
Касьцёл на фотаздымку А. Высоцкага 1930-х гг. Фота © Леанід Сайко |
Агульны выгляд Фота © Сяргей Сахвон |
Каталікі, якія з даўніх часоў жылі ў Лунінцы, належалі да францішканскай парафіі ў Пінску. У 1903 годзе стараннямі Яна Кухарскага была збудавана драўляная капліца Ушэсця Маці Божай на каталіцкіх могілках, што існавалі да канца 1960-х гадоў на выездзе з Лунінца ў напрамку Пінска. Гэтая капліца з'яўлялася філіялам парафіяльнага касцёла ў Пінску. У ёй, па ўспамінах старэйшых католікаў, былі вельмі прыгожыя скульптурныя выявы святых, анёлаў, херувімаў з чорнага, белага і чырвонага мармуру. У канцы цвінтара знаходзіліся добра дагледжаныя магілы салдат Першай сусветнай вайны розных нацыянальнасцяў, польскіх салдат, загінуўшых у 1919 годзе. Яшчэ доўга за могілкамі можна было бачыць сляды даўніх акопаў.
У студзені 1922 года біскуп Зыгмунт Лазінскі засведчыў стварэнне самастойнай парафіі у Лунінцы. Першым яе пробашчам стаў ксёндз Генрых Гумніцкі, канонік Мінскай капітулы. Лунінецкую капліцу праездам наведаў Польскі маршалак Юзаф Пілсудскі і, бачачы яе ўбогасць, пажадаў пробашчу і парафіянам будаваць новы прыгожы касцёл. Пажаданне гэта здзейснілася ў 1931 годзе, дзякуючы складкам вернікаў, дабрачынцаў і дапамозе дзяржавы. Пакуль будаваўся касцёл, набажэнствы адпраўляліся ў чыгуначным будынку. Потым у ім была гімназія, а зараз – шпіталь чыгуначнікаў. Колькасць парафіянаў дасягала 1500 асобаў. Да Лунінецкай парафіі належалі каталікі Лунінца, Дзятлавіч, Новага Двара (Купаўцоў).
За год да смерці, у 1931 годзе, біскуп Зыгмунт Лазінскі асвяціў новы будынак касцёла парафіі Святога Юзафа. Касцёл быў кансакраваны 11 ліпеня 1935 года біскупам з Пінска Казімірам Букрабам.
У пачатку 30-х гадоў на Лунінеччыне касцёлы былі ў Мікашэвічах, Лахве, Сінкевічах, Кажан-Гарадку, Луніне. Больш як 15 святароў працавалі ў Лунінецкім касцёле Святога Юзафа да канчатковага закрыцця яго савецкімі ўладамі ў 1948 г.
Лёсы многіх з іх былі вельмі трагічнымі. Ксёндз Станіслаў Петкевіч быў арыштаваны НКУС і вывезены ў Казахстан, дзе і памёр у 1943 годзе, ксёндз Фабіян Почобут Одляніцкі быў расстраляны немцамі ў Казляковічах каля Пінска ў 1944 г.; ксёндз Станіслаў Сперанскі памёр у канцлагеры Дахау у 1941 г. А ксяндза Мечыслава Багаткевіча расстралялі гестапаўцы 5 сакавіка 1942 г. на поўначы Беларусі пад Баразвэчам. Яго самаахвярнае святарскае служэнне Богу і людзям, і гераічная смерць паслужылі асновай для беатыфікацыі.
З 1948 г. па 1994 г. каталікі Лунінеччыны на набажэнствы ездзілі ў Пінск, у Баранавічы, дзе былі дзеючыя святыні. Першае набажэнства ў нашым раёне пасля так доўгага перапынку адбылося 11 ліпеня 1994 года на Белым возеры, калі быў асвечаны помнік ахвярам фашызму ксяндзом Юзафам Войдам. Ен грамадзянін Польшчы, але ўжо восем гадоў служыць у Ганцавічах і прыязжае кожную нядзелю ў Лунінец.
Тры гады, з 1994 па 1997 гг., набажэнствы ў Лунінцы адпраўляліся на розных прыватных кватэрах, бо будынак касцёла быў заняты Хрысціянамі Веры Евангельскай. Многа намаганняў было затрачана, каб будынак касцёла быў прызнаны ўласнасцю каталікоў парафіі Святога Юзафа. Першая Імша пасля больш чым пяцідзесяцігадовага перапынку адбылася ў будынку Лунінецкага касцёла 13 красавіка 1997 года.
Да нас прыязжаюць і пішуць тыя каталікі, хто ў 30-я гады жыў у Лунінцы і ваколіцах, быў ахрышчаны ў нашым касцёле, у каго з Лунінцам звязаны ўспаміны дзяцінства, маладосці. Такім чынам мы пазнаёміліся з Вандай Бялецкай з роду Неміровічаў-Шчытоў, якая жыве ў Варшаве. Два разы ў Лунінец прыязжала Галіна Базылеўская, дачка Эдварда Вашчука, які быў адзначаны Папам Рымскім як фундатар будаўніцтва касцёла ў Лунінцы ў 1930 годзе. Прыязжаў у Лунінец летам 2001 года Рышард Запольскі-Доўнар, бацька і маці якога працавалі настаўнікамі ў 30-я гады на Лунінеччыне. Сам Рышард быў ахрышчаны ў нашым касцёле, зараз з сям’ёю жыве у Мальборку.
У студзені 1922 года біскуп Зыгмунт Лазінскі засведчыў стварэнне самастойнай парафіі у Лунінцы. Першым яе пробашчам стаў ксёндз Генрых Гумніцкі, канонік Мінскай капітулы. Лунінецкую капліцу праездам наведаў Польскі маршалак Юзаф Пілсудскі і, бачачы яе ўбогасць, пажадаў пробашчу і парафіянам будаваць новы прыгожы касцёл. Пажаданне гэта здзейснілася ў 1931 годзе, дзякуючы складкам вернікаў, дабрачынцаў і дапамозе дзяржавы. Пакуль будаваўся касцёл, набажэнствы адпраўляліся ў чыгуначным будынку. Потым у ім была гімназія, а зараз – шпіталь чыгуначнікаў. Колькасць парафіянаў дасягала 1500 асобаў. Да Лунінецкай парафіі належалі каталікі Лунінца, Дзятлавіч, Новага Двара (Купаўцоў).
За год да смерці, у 1931 годзе, біскуп Зыгмунт Лазінскі асвяціў новы будынак касцёла парафіі Святога Юзафа. Касцёл быў кансакраваны 11 ліпеня 1935 года біскупам з Пінска Казімірам Букрабам.
У пачатку 30-х гадоў на Лунінеччыне касцёлы былі ў Мікашэвічах, Лахве, Сінкевічах, Кажан-Гарадку, Луніне. Больш як 15 святароў працавалі ў Лунінецкім касцёле Святога Юзафа да канчатковага закрыцця яго савецкімі ўладамі ў 1948 г.
Лёсы многіх з іх былі вельмі трагічнымі. Ксёндз Станіслаў Петкевіч быў арыштаваны НКУС і вывезены ў Казахстан, дзе і памёр у 1943 годзе, ксёндз Фабіян Почобут Одляніцкі быў расстраляны немцамі ў Казляковічах каля Пінска ў 1944 г.; ксёндз Станіслаў Сперанскі памёр у канцлагеры Дахау у 1941 г. А ксяндза Мечыслава Багаткевіча расстралялі гестапаўцы 5 сакавіка 1942 г. на поўначы Беларусі пад Баразвэчам. Яго самаахвярнае святарскае служэнне Богу і людзям, і гераічная смерць паслужылі асновай для беатыфікацыі.
З 1948 г. па 1994 г. каталікі Лунінеччыны на набажэнствы ездзілі ў Пінск, у Баранавічы, дзе былі дзеючыя святыні. Першае набажэнства ў нашым раёне пасля так доўгага перапынку адбылося 11 ліпеня 1994 года на Белым возеры, калі быў асвечаны помнік ахвярам фашызму ксяндзом Юзафам Войдам. Ен грамадзянін Польшчы, але ўжо восем гадоў служыць у Ганцавічах і прыязжае кожную нядзелю ў Лунінец.
Тры гады, з 1994 па 1997 гг., набажэнствы ў Лунінцы адпраўляліся на розных прыватных кватэрах, бо будынак касцёла быў заняты Хрысціянамі Веры Евангельскай. Многа намаганняў было затрачана, каб будынак касцёла быў прызнаны ўласнасцю каталікоў парафіі Святога Юзафа. Першая Імша пасля больш чым пяцідзесяцігадовага перапынку адбылася ў будынку Лунінецкага касцёла 13 красавіка 1997 года.
Да нас прыязжаюць і пішуць тыя каталікі, хто ў 30-я гады жыў у Лунінцы і ваколіцах, быў ахрышчаны ў нашым касцёле, у каго з Лунінцам звязаны ўспаміны дзяцінства, маладосці. Такім чынам мы пазнаёміліся з Вандай Бялецкай з роду Неміровічаў-Шчытоў, якая жыве ў Варшаве. Два разы ў Лунінец прыязжала Галіна Базылеўская, дачка Эдварда Вашчука, які быў адзначаны Папам Рымскім як фундатар будаўніцтва касцёла ў Лунінцы ў 1930 годзе. Прыязжаў у Лунінец летам 2001 года Рышард Запольскі-Доўнар, бацька і маці якога працавалі настаўнікамі ў 30-я гады на Лунінеччыне. Сам Рышард быў ахрышчаны ў нашым касцёле, зараз з сям’ёю жыве у Мальборку.
Эльжбета Ліберман, настаўніца Палескай СШ
З гісторыі касцёла на Лунінеччыне
Лунінецкі сшытак №1
http://luninetsm.at.tut.by/muza/lschitak.html