Выбраныя здымкі
Касьцёл піяраў пасьля перабудовы пад лютэранскую кірху (www.szukamypolski.com) Фота © Tomasz Wiśniewski (www.szukamypolski.com) |
Касьцёл піяраў пасьля перабудовы пад лютэранскую кірху (www.szukamypolski.com) Фота © Tomasz Wiśniewski (www.szukamypolski.com) |
Касьцёл піяраў. З акварэлі Л. Ярмолавай Фота © Tomasz Wiśniewski (www.szukamypolski.com) |
У часы караля Аўгуста III у Віцебску ў 1753 годзе аселі манахі ордэна піяраў, якія трымалі школу і шляхецкі канвікт. Касцёл знаходзіўся на Полацкай вуліцы з размешчанымі вакол яго пабудовамі, займаў пяць моргаў зямлі “квадратнай фігуры”. Уся гэтая тэрыторыя была часткова апаясана мурам, а часткова абнесена “хілямі”. Перад галоўным фасадам касцёла знаходзілася мураваная брама, а з боку вуліцы – яшчэ адна драўляная. На пляцы размяшчаліся касцёл, кляштар, канвікт, афіцына для чэлядзі, тайня, вазоўня, клець, бровар, хлявы і інш.
Касцёл быў невялікі, мураваны, з дзвюма вежамі, з жалезным крыжом на купале і крыты гонтай. Ля ўвахода ў касцёл знаходзіўся мураваны ганак на некалькі прыступак. На адной з вежаў віселі званы і размяшчаўся ўваход у хоры, дзе стаяў арган на 9 галасоў. У адной з нішаў знаходзіўся скрабец для захоўвання касцёльных рэчаў. Падлога ў касцёле была зроблена з цэглы, у сакрысціі – з дошак. Вакон у касцёле было 6, у купале - 4. Алтароў мелася 3: вялікі ў гонар Маці Божай Шкаплернай, перад ім – крышталёвая жырандоль, а пасярод касцёла – латунная, і два алтары па баках – у гонар Пана Езуса і Св. Юзафа. Амбон невялікі драўляны, пафарбаваны, прэсбітэрый аддзелены краткамі. Лавак з аднаго боку дзве і столькі ж з другога, дзве лаўкі пад хорамі і дзве ў бабінцы. Касцёльнае срэбра важыла 26 фунтаў, начыння было няшмат. Абавязковых набажэнстваў было 270.
Канвікт з ганкам, зроблены з яловага дрэва, на падмурку, абабіты дошкамі і крыты гонтай знаходзіўся насупраць калегіума. 4 пакоі звычайна займаў рэктар, столькі ж прызначалася для канвіктараў і прэфекта, у рэшце размяшчаліся класы. Каля канвікту меўся невялікі батанічны агарод. У вялікай музейнай зале размяшчаліся таксама хімічная лабараторыя і розныя кабінеты. Бібліятэка знаходзілася ў асобным пакоі над рызніцай, на той час у ёй налічвалася каля 1900 кніг.
Недалёка ад калегіума знаходзілася драўляная афіцына для чэлядзі. У ей з аднаго боку жылі арганіст і аканом, а з другога - манах, які збіраў ахвяраванні, і парабкі. За гэтым будынкам размяшчаліся хлявы, далей - бровар, лазня, так званая пякарня, затым стайня з вазоўняй, клець з круглага дрэва на падмурку і да т. п., далей – агарод, які цягнуўся ад калегіума аж да бровара. Касцёльныя слугі – арганіст і служка ў рызніцы; кляштарныя слугі – аканом і чатыры хлопцы; прыгонныя слугі – стражнік, кухцік, 3 вартаўнікі, 2 слугі для пакояў і 3 хлопцы.
Адразу за кляштарам на вуліцы, што вяла да Дзвіны, піяры таксама валодалі пляцам з агародам.
Пасля вакацый 1822 года віцебская піярская школа была пераведзена ў Полацк, дзе ў распараджэнне піяраў улады перадалі былы езуіцкі калегіум, і такім чынам паўстала так званая полацкая вышэйшая гімназія. Аднак існаванне яе было вельмі нядоўгім, бо працягвалася ўсяго некалькі гадоў. Тым не менш, піяры і там вызначыліся вялікай стараннасцю і запалам у выкананні сваіх абавязкаў.
Пасля ад’езду піяраў з Віцебска іх сядзібы тут ужо не было: кляштар з цягам часу быў зусім знішчаны, а ў касцёле пазней уладкавана лютэранская кірха.
Касцёл быў невялікі, мураваны, з дзвюма вежамі, з жалезным крыжом на купале і крыты гонтай. Ля ўвахода ў касцёл знаходзіўся мураваны ганак на некалькі прыступак. На адной з вежаў віселі званы і размяшчаўся ўваход у хоры, дзе стаяў арган на 9 галасоў. У адной з нішаў знаходзіўся скрабец для захоўвання касцёльных рэчаў. Падлога ў касцёле была зроблена з цэглы, у сакрысціі – з дошак. Вакон у касцёле было 6, у купале - 4. Алтароў мелася 3: вялікі ў гонар Маці Божай Шкаплернай, перад ім – крышталёвая жырандоль, а пасярод касцёла – латунная, і два алтары па баках – у гонар Пана Езуса і Св. Юзафа. Амбон невялікі драўляны, пафарбаваны, прэсбітэрый аддзелены краткамі. Лавак з аднаго боку дзве і столькі ж з другога, дзве лаўкі пад хорамі і дзве ў бабінцы. Касцёльнае срэбра важыла 26 фунтаў, начыння было няшмат. Абавязковых набажэнстваў было 270.
Канвікт з ганкам, зроблены з яловага дрэва, на падмурку, абабіты дошкамі і крыты гонтай знаходзіўся насупраць калегіума. 4 пакоі звычайна займаў рэктар, столькі ж прызначалася для канвіктараў і прэфекта, у рэшце размяшчаліся класы. Каля канвікту меўся невялікі батанічны агарод. У вялікай музейнай зале размяшчаліся таксама хімічная лабараторыя і розныя кабінеты. Бібліятэка знаходзілася ў асобным пакоі над рызніцай, на той час у ёй налічвалася каля 1900 кніг.
Недалёка ад калегіума знаходзілася драўляная афіцына для чэлядзі. У ей з аднаго боку жылі арганіст і аканом, а з другога - манах, які збіраў ахвяраванні, і парабкі. За гэтым будынкам размяшчаліся хлявы, далей - бровар, лазня, так званая пякарня, затым стайня з вазоўняй, клець з круглага дрэва на падмурку і да т. п., далей – агарод, які цягнуўся ад калегіума аж да бровара. Касцёльныя слугі – арганіст і служка ў рызніцы; кляштарныя слугі – аканом і чатыры хлопцы; прыгонныя слугі – стражнік, кухцік, 3 вартаўнікі, 2 слугі для пакояў і 3 хлопцы.
Адразу за кляштарам на вуліцы, што вяла да Дзвіны, піяры таксама валодалі пляцам з агародам.
Пасля вакацый 1822 года віцебская піярская школа была пераведзена ў Полацк, дзе ў распараджэнне піяраў улады перадалі былы езуіцкі калегіум, і такім чынам паўстала так званая полацкая вышэйшая гімназія. Аднак існаванне яе было вельмі нядоўгім, бо працягвалася ўсяго некалькі гадоў. Тым не менш, піяры і там вызначыліся вялікай стараннасцю і запалам у выкананні сваіх абавязкаў.
Пасля ад’езду піяраў з Віцебска іх сядзібы тут ужо не было: кляштар з цягам часу быў зусім знішчаны, а ў касцёле пазней уладкавана лютэранская кірха.
Алесь Мінін