Камень Драздовіча | Сасноўка

Больш фотаздымкаў (4) >>

Я. Драздовіч:
“Прынясі мне добрыя памысныя варункі жыцця дзеля працы маёй на карысць людзём праз навуку, праз прыгожае слова і прыгожыя творы мастацтва.”

“Па вечарах, змрокі, як кажуць, “шэраю гадзінай”, калі неяк анічога рабіць, раблю з найменшаю дачушкай гаспадара, Зойкай, невялічкія шпацыроўкі па праталінах на узбярэжжах перапоўненай верхаводдзем тутэйшай рачулкі Лучайкі, любуючыся бегам і шумам ейнай вады. Вясной павяваець.”
З дзённікавых запісаў Язэпа Драздовіча

Ёсць такі панятак: “ленініяна”. Чаму тады б не быць "драздавічане"? Тым больш, час ад часу, тэма жыцця і творчасці Язэпа Драздовіча дапаўняецца рознымі знаходкамі. Гэтым разам новы ўнёсак у “драздавічану” зрабіла навучэнка 7 класа Лучайскай базавай школы Таццяна Паграбоўская.

Дзякуючы самаахвярнай працы настаўніка рускай мовы і літаратуры Лучайскай базавай школы, вядомага краязнаўцы Глыбоччыны, Рыгора Леанідавіча Шарыпкіна, папулярызатара гісторыі Залесчыны сярод сваіх вучняў і жыхароў краю, знойдзены камень пры дарозе Залессе—Лучайка, які згадваецца ў дзённіках Язэпа Драздовіча пад 1936 год. Тут ён адпачываў аднойчы ў часе сваіх шматлікіх вандровак і на дрэве выразаў літару “Я”.

Вучаніца Лучайскай БШ, Таццяна Паграбоўская, збіраючы ў хваёвым лесе пралескі, знайшла камень з выявай высечанага на ім крыжа з Пакровам. Узрушаная дзяўчынка паімчалася на ровары да свайго настаўніка і паведаміла:

— Рыгор Леанідавіч, я знайла той камень, які Вы ўсё жыццё марылі адшукаць!

Яны наведалі гэтае месца. Зразумела, дрэва з літарай “Я”, праз 70 гадоў, не захавалася. Змяніліся і контуры колішняй дарогі, пры якой стаяў гэты помнік даўніны. Яна цяпер праходзіць воддаль на пяць дзесяткаў метраў. Змянілася ўсё, застаўся толькі камень з крыжам пад Пакровам.

Пра навіну даведаліся ўсе. І хоць, можа і не да месца, ёсць прымаўка: “Колькі ваўка не кармі — ён заўсёды на лес глядзіць!” Так і адбылося. Праз чатыры дні пасля знаходкі, аўтар гэтых радкоў і навуковы супрацоўнік Глыбоцкага гісторыка-этнаграфічнага музея, Алесь Хайноўскі, у прысутасці Рыгора Шарыпкіна наведалі гэтае месца. Здзіўленне наша не ведала межаў. Пад камянём выкапана яма. Побач — камяні ад падмурка. Сама святыня завалена долу.

Зразумела, усе мараць знайсці на бязлюднай сцежцы торбачку з грашыма, пажадана з “зялёнымі”. А калі не знайшоў? Трэба “капаць” там, дзе яшчэ ніхто не капаў. Ну і што? Драздовіч маляваў карціны, дываны, выразаў скульптуркі — за ежу (аб чым ён часта паведамляе ў сваіх дзённіках). Торбы з золатам у яго не было, таму і не было чаго закапываць пад гэтым камянём! Паквапіліся “чорныя археолагі”, і — нічога не знайшлі. Спаганілі святыню нашага народа.

Ад убачанага ўзнікла думка: каб нехта не звёз канчаткова гэты камень, і не ўмараваў святыню ў падмурак свайго катэджа — трэба арганізаваць у Глыбокім Музей камянёў. Але, гэта было б самым простым і прымітыўным рашэннем. Таму, 24 траўня 2003 г. навучэнцы Лучайскай базавай школы разам з настаўнікамі: 15 вучняў і два настаўнікі, правялі суботнік па ўзнаўленню помніка “драздавічаны”. Праведзены работы па добраўпарадкаванню тэрыторыі, камень з крыжам пад Пакровам пастаўлены тварам да гасцінца, вакол помніка выкладзена паўкружжа з палявых каменняў. Засталіся невялікія работы: трэба яшчэ зрабіць агароджу з пярэнчаў вакол “камяня Драздовіча”.

Уладзімір Скрабатун
Паводле “Вольнае Глыбокае”,
№22 (165) 29 траўня – 4 чэрвеня 2003 года (у скароце)