Фальварак Сегенеўшчына
Фальварак Сегенеўшчына вядомы з 1659 г., калі Аляксандр і Ева з Пацаў Гасеўскія падзялілі маёнтак Воўчын паміж двума сынамі - Крыштафам (?-1643) і Вінцэнтам (?-1662). Крыштаф атрымаў Стары Воўчын з фальваркам Грымяча, а Вінцэнту адышоў Новы Воўчын з фальваркам Сегенеўшчына. Вінцэнт Гасеўскі, падскарбі вялікі літоўскі і гетман польны літоўскі, генерал артылерыі, пахаваны ў касцёле святога Казіміра ў Вільне. Пасля смерці Крыштафа ў 1643 г., маёнтак Стары Воўчын адышоў да Вінцэнта. У 1662 г. маёнтак атрымала Тэрэза, старэйшая дачка Вінцэнта Гасеўскага. У 1708 г. Тэрэза сваім тэстаментам перадала воўчынскі маёнтак з фальваркамі Шчытнікі, Грымяча, Люта і Сегенеўшчына свайму мужу, Казіміру Сапегу, гетману польнаму літоўскаму.
Гаспадарчая пабудова 19 ст. ў СегенеўшчынеФота © К. Шастоўскі | Дата фота здымкі: 2002/09/04
У 1710 г. Казімір Сапега прадаў Воўчын разам з фальваркамі, сярод якіх была і Сегенеўшчына, маршалку Якубу Генрыху Флемінгу, канюшаму вялікаму літоўскаму, фельдмаршалу саскаму. У 1720 г. Воўчын атрымаў князь Казімір Чартарыйскі (1674-1741), кашталян віленскі, падканцлер ВКЛ. У тым жа годзе дачка Казіміра Чартарыйскага Канстанцыя пабралася шлюбам з графам Станіславам Панятоўскім, і прынесла яму Воўчын з фальваркамі ў якасці пасагу. У 1738 г. воўчынскі маёнтак выкупіў Міхал Фрэдэрык Чартарыйскі. З 1775 г. Воўчынам валодаў Адам Казімір Чартарыйскі, пазней яго сыны - Юры і Канстанцін.
Руіны гаспадарчых пабудоў 19 ст.Фота © К. Шастоўскі | Дата фота здымкі: 2002/09/04
У XIX ст. Воўчынскі маёнтак заняпаў і быў распрададзены. Сегенеўшчыну набылі Гажычы. За ўдзел у паўстанні 1863—64 гг. уладальнік маёнтка Юрый Гажыч абавязаны быў прадаць свой двор у двухгадовы тэрмін. Але Сегенеўшчына засталася ў Гажычаў. У канцы XIX ст. маёнткам валодалі Павел і Марыя з Хржаноўскіх Гажычы. Марыя Гажыч была вядомай і адной з першых прафесійных мастачак у Польшчы, якая атрымала мастацкую адукацыю ў Парыжы. Пасля смерці мужа, у 1901 г. мастачка перажыла духоўнае навяртанне, пайшла ў закон Назаратанак. У 1908 г. перабралася ў Гродна, стала старэйшай у гродзенскім кляштары назаратанак, адкрыла школу для дзяўчат. На аднаўленне і рамонт кляштара яна ахвяравала ўвесь свой пасаг, а таксама грошы, атрыманыя ад продажу маёнткаў, сярод якіх была і Сегенеўшчына. У Спісе населенных мест Рэчы Паспалітай за 1924 г. замест фальварку фігуруе калонія Сегенеўшчына.
Руіны гаспадарчых пабудоў 19 ст.Фота © К. Шастоўскі | Дата фота здымкі: 2002/09/04
Да нашага часу ад былога маёнтка дайшлі 3 гаспадарчыя пабудовы з буту ў рознай ступені захаванасці. На могілках у Воўчыне, каля каталіцкай капліцы, захаваліся сямейныя могілкі Гажычаў.
Крыніца:
1. Rocznik ziem wschodnich,
Warszawa,1939
2. А.Т. Федорук
Старинные усадьбы Берестейщины
Беларуская Энцыклапедыя, Мінск, 2006
3. ДАР НЕЗВЫЧАЙНАГА СВЯТЛА
Часопіс "НАША ВЕРА", 3(45)/2008