> Брэсцкая вобласць > Жабінкаўскі раён > вёска Крупчыцы (Чыжэўшчына) > Капліца мэмарыяльная
Крупчыцы (Чыжэўшчына). Капліца мэмарыяльная
Крупчыцы (Чыжэўшчына). Капліца мэмарыяльная

Капліца мэмарыяльная | Крупчыцы (Чыжэўшчына)

Год пабудовы (перабудовы): 2004
Каардынаты:
52° 9'54.69"N, 24° 9'59.33"E

Фотагалерэі

Крупчыцкая бітва

На пачатку восені 1794 года паўстанцкі атрад пад кіраўніцтвам генерала Караля Серакоўскага накіраваўся ў раён Крупчыцкага кляштара кармелітаў. У напрамку Брэст-Літоўска рухалася і войска пад камандаваннем Суворава. Раніцай 4 верасня казакі ўварваліся і абрабавалі Кобрынь. Тады ж Сувораў пазнаў, што асноўныя сілы паўстанцаў умацаваліся недалёка ад Крупчыцкага кляштара.

Руіны крупчыцкага кляштара

Руіны крупчыцкага кляштара на пач. ХХ ст.Фота: 1900

Па некаторых дадзеных на 14 верасня (3 па новаму стылю) Серакоўскі меў усяго 4917 чалавек. Польскія крыніцы называюць лічбу ў 5500 плюс 1074 чалавек, высланых на дапамогу з атрада Княжэвіча. Сюды натуральна не ўключана народнае апалчэньне, збольшага узброенае толькі косамі. Сярод апалчэнцаў было прыкладна 2000 касінераў з-пад Брэста-Літоўскага, Кобрыня, Пружан, Бярозы і Слоніма. Маскоўскія крыніцы падаюць, што войска Серакоўскага складала 15 000 чалавек, але ж большая частка апалчэнцаў была пакінутая ў лягеры пад Цярэспалем.

Месца, якое займалі атрады Серакоўскага

Месца, якое займалі атрады СеракоўскагаФота: 1900

17(6) верасня блізу Крупчыцкага кляштара, трохі паўднёвей ад зліцця Мухаўца і Трасцяніцы Сувораў атакаваў авангард Серакоўскага. Сувораў пачаў наступ у сем гадзін раніцы. Расейскія пяхота і артылерыя па масце, а конніца ўброд перайшлі Мухавец. У восем гадзін раніцы толькі тры вёрсты адлучалі іх ад беларускіх атрадаў. Войска Серакоўскага сустрэла іх артылерыйскім агнём.

Месца пераправы расейскіх войскаў цераз Трасцяніцу

Месца пераправы расейскіх войскаў цераз ТрасцяніцуФота: 1900

Каб весці наступ, Сувораву неабходна было пераадолець глыбокае і цяжкапраходнае балота за ракой Трасцяніца. Рускія пачалі разбіраць хаты і хлявы ў бліжэйшых вёсках. Толькі каля 10 гадзін раніцы пад моцным гарматным агнём яны ўсё ж перайшлі балота і атакавалі пазыцыі Серакоўскага. Перад поўднем расейская пяхота абрынула на паўстанцаў жорсткі штыкавы ўдар. Абаронцы трымаліся ўстойліва, але зыход бітвы прадвызначыў напад з абодвух флянгаў расейскай кавалерыі, якая накіравалася ў абыход і зайшла ў тыл паўстанцаў.

На гэтым месцы стаяла расейская артылерыя

На гэтым месцы стаяла расейская артылерыяФота: 1900

Пяць конных палкоў яшчэ загадзя былі пушчаныя Суворавым у абыход пазыцый Серакоўскага. Сувораў надумваў поўнае зьнішчэньне паўстанцаў. Войскі Серакоўскага пачалі адыходзіць пад прыкрыццём сваіх гармат.

Капліца ў памяць аб воінах, што загінулі ў Крупчыцкай бітве 17.09.1794

Капліца ў памяць аб воінах, што загінулі ў Крупчыцкай бітве 17.09.1794Фота © К. Шастоўскі | Дата фота здымкі: 11/09/2005

Напады рускіх не спыняліся. Толькі пры змярканні салдаты Серакоўскага дабраліся да лесу, дзе змаглі схавацца ад праследавання. Усё поле ад Крупчыц да Янопаля было пакрыта целамі забітых. Давідна манахі і жыхары навакольных вёсак падбіралі параненых.

Капліца. Размалёўка

Капліца ў Крупчыцах. РазмалёўкаФота © К. Шастоўскі | Дата фота здымкі: 11/09/2005

Параненымі, забітымі, прапаўшымі бяз вестак паўстанцы страіцілі блізу дзьвюх тысячаў чалавек, а бальшыню іх складалі касінеры. Частка іх, ужо пасьля бою, была пасечаная азвярэлымі казакамі ў сценах крупчыцкага кляштара, дзе тыя спрабавалі знайсці паратунку ад расейскага войска.