Ружаны - фота і помнікі

Гісторыя Ружанаў

Ружаны - мястэчка, разьмешчаны на рацэ Ружанка, у 140 км ад Брэста, у 38 км ад чыгначнай станцыі Івацэвічы, на скрыжываньні дарог Пружаны-Слонім, Ваўкавыск-Косава.

Першае пісьмовае ўпамінаньне аб Ружанах (Ражаны) датычыцца 1552 г. Мястэчка належало Тышкевічам, а з 1598 г. - Сапегам, многія зь якіх займалі адказныя пасады ў дзяржаўным апараце Вялікага княства Літоўскага. Адзін зь першых Івашка Сапега частаваў у Ружанах караля Жыгімонта 1 зь велізарнага крышталёвага келіха. Гэты келіх, які атрымаў назву «Іван», больш за два стагоддзі зберагаўся ў Ружанах, а потым як і ўся маёмасьць Сапегаў быў канфіскаваны і вывезены ў Расею. Ружаны ўваходзілі ў Слонімскі павет Вялікага княства Літоўскага. У 1637 г. Ружаны атрымалі магдэбургскае права й адпаведны герб. У 17 стагодзьдзі ў горадзе больш за 400 дамоў, плітачная мануфактура й цагельня, базыльянская школа, 2 манастыры, царква, касьцёл. У 17-19 стст. пабудаваны Сьв. Тройцкі касьцёл дамініканцаў, Сьв. Петрапаўлаўская царква й кляштар базыльянаў. У другой палове XVII ст. пачынаецца заняпад Ружан і паступова яны ператвараюцца ў адзін з бяднейшых гарадоў. У 1698 г. канфедэраты і шляхта паўсталі супраць Сапегаў і знішчылі горад, у гады Паўночнай вайны ён быў разбураны зноў. У 18 стагодзьдзі створаны дварцовы ансамбль, адкрыты прыгонны тэатр, працавалі папяровая фабрыка, суконная й палатняная мануфактуры, вырабляліся дываны, мастацкія паясы. Пасьля таго, як у канцы XVIII ст. Сапегі перанеслі сваю рэзідэнцыю ў Дзярэчын, яны размясцілі ў палацы суконную і палатняную мануфактуру. У 1815 г. на суконнай «фабрыцы» працавала 200 рабочых.

Пасля 3-га падзелу Рэчы Паспалітай, калі Ружаны апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, магдэбургскае права было скасавана. У 1831 г. за ўдзел Сапегаў у паўстаньні супраць расейскіх захопнікаў Ружаны былі канфіскаваны й перададзены ў казну. У 1863 годзе каля Ружан адбыўся бой паўстанцаў з царскімі вайскамі. У 1915 г. Ружаны акупіраваны нямецкімі вайскамі, а ў 1919-20 і 1921-39 гг. - знаходіліся ў складзе Польшчы. Пасьля аб'яднаньня ў 1939 г. Заходняй Беларусі й БССР з'яўляліся цэнтрам раёна. З 23.06.41 г. па 13.07.44 г. акупіраваны нямецкімі вайскамі.

У Ружанах працуюць сярэдняя й музычная школы, 2 дашкольных установы, Дом культуры, 2 бібліятэкі, 2 бальніцы. Зона адпачынку - водасховішча Паперня.

Захаваліся помнікі архітэктуры: касьцёл Сьв. Тройцы, царква Сьв. Пятра й Паўла, капліца Сьв. Казіміра на могілках, паўзруйнаваныя палац Сапегаў і сінагога.