Zamek Biały Kowiel, ruiny | Smolany

Więcej zdjęć (22) >>

Ruiny zamku Sanguszków

Dobra smolańskie w XVI wieku należały do książąt Ostrogskich, a później do kniaziów Kurbskich. W drugiej połowie XVI wieku Kurbscy zamienili się na majątki z Sanguszkami z Kowla.

W 1626 roku książę Semen Sanguszko wzniósł w Smolanach renesansowy zamek, zwany na pamiątkę poprzednich dóbr, Białym Kowlem lub Małym Kowlem.

Zamek zbudowano na niewysokim pagórku nad rzeką Dziarnówką, otoczonym niegdyś stawem powstałym przez spiętrzenie rzeczki.

Trójkondygnacyjna budowla miała kształt czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem i narożnymi basztami oraz dodatkową pięciokondygnacyjną basztą przy bramie wjazdowej. Ściany zewnętrzne były ozdobione renesansowymi detalami.

Zamek był częściowo zniszczony podczas wojny polsko-moskiewskiej w 1654-57 roku. Znacznie poważniejszego uszczerbku doznał on podczas wojny północnej w 1708 roku, kiedy to pod Smolanami rosyjskie wojska Piotra I rozbiły szwedzkie oddziały po dowództwem gen. Kanifera (on sam dostał się do niewoli) i wycofując się pod naporem Karola XII częściowo wysadziły zamek w powietrze.

Odbudowany po zniszczeniach zamek pozostawał własnością Sanguszków do drugiej połowy XVIII wieku; prawdopodobnie już po wyjściu z ich rąk został opuszczony i popadł w ruinę.

W połowie XIX wieku ówczesny właściciel zamku, rosyjski senator Siemionow, sprzedał go na cegłę miejscowym Żydom, co przypieczętowało los budowli.

Do dziś zachowały się jedynie ruiny pięciokondygnacyjnej baszty przybramnej, oraz fragmenty przyległego do niej korpusu mieszkalnego i piwnic. Na ścianie baszty zachowało się ozdobne panneau z kartuszem herbowym.

Grzegorz Rąkowski
„Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi”, Burchard Edition, Warszawa 1997
(A.O.)