Łohiszyn, miasteczko o bogatej tradycji
Miasteczko znajduje się w centrum Ostrowa Łohiczyńskiego, jednej z czterech rozległych suchych wysp zwanych Wielkimi Ostrowami, położonych wśród bagien Zajasiołdzia. Łohiszyn jest także „wyspą polską’, jedną z nielicznych na Polesiu – większość jego mieszkańców stanowili i stanowią obecnie Polacy katolicy.Pierwsze wiadomości o tej miejscowości pochodzą z 1552 roku. Należała wówczas do powiatu pińskiego w województwie brzeskim i była ośrodkiem odrębnego starostwa, które dzierżyli przedstawiciele najmożniejszych rodów Rzeczypospolitej: Radziwiłłowie, Ogińscy i Druccy-Lubeccy.
W 1634 roku Stanisław Albrycht Radziwiłł ufundował tu pierwszy kościół katolicki, który stał się ośrodkiem parafii. W 1643 roku Łohiszyn otrzymał z rąk króla Władysława IV magdeburskie prawa miejskie.
Bardzo oryginalnie wyglądał nadany mu herb, przedstawiający wilka na łosich nogach (według innego źródła – na żurawich) z podwiniętym lisim ogonem.
W latach 1660-1773 przy kościele parafialnym w Łohiszynie działała misja jezuicka kolegium w Pińsku, ufundowana przez Mikołaja Rosochackiego.
W 1768 roku decyzją Sejmu Łohiszyn został nadany wojewodzie wileńskiemu, późniejszemu hetmanowi, Michałowi Kazimierzowi Ogińskiemu z prawem wieczystego użytkowania w nagrodę za rozpoczęcie przez niego kosztownej budowy poleskiego kanału, nazwanego później jego imieniem.
Łohiszyńską parafię katolicką zlikwidowano w ramach represji po Powstaniu Styczniowym, a stary, drewniany kościół przekazano w 1866 roku prawosławnym, którzy przenieśli go na cmentarz. Tam spłonął w 1897 roku. Na jego miejscu w centrum miasteczka wzniesiono nową cerkiew prawosławną.
Po wydaniu przez cara w 1905 roku ukazu o tolerancji religijnej, Łohiszyn był jedną z bardzo nielicznych na Polesiu miejscowości, w których dawni unici, po zniesieniu unii w 1839 roku nawróceni siłą na prawosławie, nie pozostali przy nim, lecz masowo przeszli na katolicyzm. Wkrótce wzniesiono w miasteczku nowy, duży kościół katolicki.
Według spisu ludności przeprowadzonego już w wolnej, niepodległej Polsce w 1921 roku, aż 90% mieszkańców deklarowało przynależność do religii katolickiej i narodowość polską, co było ewenementem w skali całego Polesia.
Podczas wojny polsko-bolszewickiej mieszkańcy miasteczka samorzutnie wzięli udział w walkach, organizując własny oddział zbrojny, co nazwano „powstaniem łohiszyńskim”. Jego organizatorem był legionista, porucznik Koy-Zameczek i miejscowi gospodarze, Pietrukiewicze. W dniu 14 czerwca 1919 roku doszło do potyczki, w której wspomagane przez „powstańców” oddziały polskie śmiałym atakiem zdobyły Łohiszyn, rozbijając stacjonujących w nim bolszewików. W rok później, w sierpniu 1920 roku, wycofujących się z pod Warszawy bolszewików przegnali z miasteczka sami „powstańcy” na kilka dni przed wkroczeniem regularnych sił polskich.
Prawa miejskie stracił Łohiszyn w 1934 roku. Po II wojnie światowej miasteczko stało się stolicą rejonu, który jednak w 1962 roku przyłączono do rejonu pińskiego. W 1959 roku Łohiszyn zyskał prawa osiedla miejskiego i obecnie liczy ponad 3000 mieszkańców. Działa tu jeden z największych na Polesiu oddziałów Związku Polaków na Białorusi.
Łohiszyn zachował dawny układ miejski z regularną, prostokątną siecią ulic. Przeważa niska, drewniana zabudowa typu wiejskiego. Wysoko pond nią wyrasta najokazalsza budowla miasteczka – neogotycki kościół p.w. Św. Piotra i Pawła. W pobliżu kościoła wznosi się murowana cerkiew p.w. Św. Trójcy.
Grzegorz Rąkowski
”Czar Polesia”, Rewasz, Pruszków 2001
(A.O.)
Łohiszyn. : Zabytki i atrakcje | zdjęcia
Cerkiew Św. Trójcy
Widok na cerkiew od południa (03/04/2010)
Cmentarz żydowski
Cmentarz żydowski, zachowany słupek ogrodzenia
Wiadomości
Uprzejmie proszę o kontakt do ks. Tadeusza...
Êàñö¸ë ç'ÿ¢ëÿåööà áë³çíÿòêàì êàñö¸ëà ¢ Ðý÷ûöû. Ïàáóäàâàíû ïà àäíûì ³ òûì æà ïëàíå. Àðõ³òýêòàð - Þçàô Äçåêîíüñê³....
Neogotycki Kościół p.w,śś Piotra i Pawła zbudowany w latach 1907-1909. Świątynia składa się z nawy na planie prostokąta, pięciobocznego prezbiterium, dwóch zakrystii oraz bocznej przybudówki. Z przodu wznosi się wysoka, czterokondygnacyjna wieża nakryta spiczastym dachem. Ściany kościoła wzmacniają ...