Касцёл Святога Аляксея | Івянец

Больш фотаздымкаў (35) >>

Помнік архітэктуры неагатычнага стылю — Аляксееўскі касцёл — знаходзіцца на ўсходняй ускраіне мястэчка на каталіцкіх могілках у ансамблі з аднастылявай брамай. Пабудаваны ў 1905—1907 гг. па фундацыі мужа і жонкі Эдварда і Альжбеты Каверскіх. У 1904 г. генералу Каверскаму ўдалося атрымаць дазвол на будаўніцтва гэтага касцёла паводле праекта архітэктара Хатоўскага. Але праект быў адхілены, а дазвол выдадзены толькі на будаўніцтва капліцы на могілках. Намаганнямі генерала 30.11.1904 г. атрыманы дазвол на будаўніцтва замест яе касцёла. 2 мая 1905 г. архібіскуп Ежы Шэмбек асвяціў закладны камень, а 23 снежня 1907 г. адбылося ўрачыстае асвячэнне храма. 3 1976 г. ён выкарыстоўваўся пад кнігасховішча сталічнай бібліятэкі (былой Дзяржаўнай імя У.І. Леніна).

Касцёл крыжападобны ў плане, з пяціграннай апсідай і прамавугольнымі бакавымі крыламі трансепта, якія далёка выступаюць за межы сцен падоўжнага карабля. Двух'ярусная чатырохгранная шатровая вежа-званіца выступае з асноўнага аб'ёму і дамінуе ў агульнай кампазіцыі, завяршаючы двухсхільны дах з сігнатуркай над алтарнай часткай. Вежа завершана трохвугольнымі шчытамі, упрыгожанымі аркатурай і шпілямі-фіяламі. Уваходны партал вырашаны стральчатай аркай і акном-ружай над ёй. Гатычны вертыкалізм і сілуэтную стракатасць будынку надаюць шпілі пілонаў-контрфорсаў, востравугольныя шчыты, высока ўзнятыя стральчатыя вокны-біфорыумы, дэкаратыўная аркатура. Прысадзістасць, стацыянарнасць архітэктурнай кампазіцыі надаюць крылы трансепта і магутны, выкладзены з вапняковых квадраў цокаль. Уражвае архітэктурная эстэтыка храма, высокая культура будаўнічых работ, высакаякасная цагляная муроўка. Лінейка і цыркуль ў паслухмяных руках таленавітага архітэктара ствараюць вытанчаныя і віртуозныя камбінацыі прамых і крывых ліній, чысціню форм, якія нясуць вялікі эмацыйны зарад.

Гатычная тэма працягнута і ў інтэр'еры храма. Прастора нефа, перакрытая стральчатым нервюрным скляпеннем на падпружных арках, адкрываецца ў апсіду і крылы трансепта вялізнымі стральчатымі прасветамі. Інтэр'ер упрыгожвае паліхромная арнаментальная размалёўка. "Гатычны" алтар, асветлены бакавымі стральчатымі вокнамі, быў выкананы з дубу ў выглядзе трохчасткавай кампазіцыі з арэолам разных высокіх фіялаў па вуглах, востравугольных франтонаў; у цэнтры змяшчаўся абраз св. Аляксея.

Літ.:
А.М. Кулагін
Эклектыка
Мінск, Ураджай, 2000