Бучамля
У Войскім сельсавеце Камянецкага раёна побач існуюць вёскі Бучамля 1-я, 2-я і 3-я. У 19 ст. пад назвай Бучамля існавалі маёнтак, фальварак, дзве вёскі - казённая і панская, і яшчэ адзін маёнтак Бучамля-Свішчова. З-за вялікай колькасці аднайменных населенных пунктаў у даведачнай літаратуры назіраецца некаторая блытаніна (у асноўным - ў прозвішчах уладальнікаў маёнткаў і вёсак). Паселішчы размяшчаліся побач і заўсёды знаходзіліся ў адной адміністрацыйнай адзінцы. У 19 ст. - пач. ХХ ст. - у межах Ратайчыцкай воласці Брэсцкага павета Гродзенскай губерні Расійскай імперыі, 1921-1939 гг. - у Ратайчыцкай гміне Брэсцкага павета Палескага ваяводства Польшчы, з 1940 г. - у Ратайчыцкім сельсавеце Камянецкага раёна Брэсцкай вобласці БССР.
Двор Бучамля (цяпер - тэрыторыя Бучамлянскай дапаможнай школы-інтэрнату) ўпершыню ўзгадваецца ў 1567 г. (па іншым дадзеным - у 1506 г.). Цягам некалькіх стагоддзяў уладальнікі маёнтка неаднарозова мяняліся. Паводле 8-й рэвізіі (1833) Бучамля — маёнтак памешчыка Івана Быльчынскага (Быльчынскія валодалі маёнткам да 1939 г.); налічвалася 13 цяглавых гаспадарак, 80 рэвізскіх душ, 215 дзесяцін памешчыцкай і 238 дзесяцін сялянскай зямлі; дзейнічалі карчма, ветраны млын, вінакурня. Апошні ўладальнік сядзібы (1939 г.) - Ян Быльчынскі. Пасля вайны ў 1945 г. перададзена пад Камянецкі дзіцячы дом, сядзібны дом быў перапланаваны, а тэрыторыя былога маёнтка забудавана будынкамі навучальнай установы, пры гэтым пацярпеў сядзібны парк і знесены панскія гаспадарчыя пабудовы. Увесну 2014 г. і колішні сядзібны дом быў зруйнаваны да падмуркаў. На тэрыторыі дзіцячага дома захаваліся фрагменты прысядзібнага парку.
Колішні сядзібны дом Быльчынскіх на тэрыторыі Камянецкага дзіцячага дома. Зруйнаваны ўвесну 2014 г. Фота з кнігі А. Т. Федарука "Старинные усадьбы Берестейщины", Мінск, БелЭН, 2006 г.Фота © Анатолий Федорук | Дата: 10/2002
Бучамля 1-я. У 1833 г. - вёска, 18 двароў, 119 рэвізскіх душ. Паводле 10-й рэвізіі (1857) - вёска маёнтка Трасцяніца ва ўладанні баронаў Марэнгеймаў, 137 рэвізскіх душ. Паводле перапісу 1897 г. - в. Бучамля-Сухаволя, 27 двароў, 192 жыхары, побач з вёскай карчма і фальварак Бучамля (пазней - вёска Бучамля-Сухаволя ІІ). У 1923 г. - 71, 1940 г. - 182, 1959 г. - 164, 1970 г. - 308, 2005 г. - 68 жыхароў.
Бучамля-2-я - колішні фальварак Бучамля. Паводле 8-й рэвізіі (1833) Бучамля - фальварак маёнтка Трасцяніца, уладанне графоў Патоцкіх (пазней як спадчына па жаночай лініі перайшоў Мастоўскім, потым Муханавым). Да маёнтку адносілася і суседняя вёска Бучамля (1-я). На пачатку ХХ ст. на месцы маёнтка заснавана вёска Бучамля-Сухаволя-2. У 1923 г. у вёсцы 2 двары, 13 жыхароў. У 1940 г. - 15 двароў, 83 жыхары. У 1959 г. - 79, 1970 г. - 70, 2005 г. - 23 жыхары.
Бучамля-З-я - колішняя вёска Бучамля-Скарбавая. Паводле 10-й рэвізіі (1857) вёска, казённае ўладанне, 197 рэвізскіх душ. Паводле перапісу 1897 г. - 39 двароў, 287 жыхароў, хлебазапасны магазін, млын. У 1921-39 гг. - вёска Бучамль-Жондовы. У 1923 г. - 8 двароў, 94 жыхары. У 1940 г. - вёска Бучамля-3-я, 52 двары, 275 жыхароў. Паводле перапісаў 1959 г. - 364, 1970 г. - 286, 2005 г. - 114 жыхароў.
Літ.:
1. Гарады і вёскі Беларусі, Энцыклапедыя, Том 4
БРЭСЦКАЯ ВОБЛАСЦЬ, кніга ІI
Мінск, «БЕЛАРУСКАЯ ЭНЦЫКЛАПЕДЫЯ», 2007
2. А. Т. Федорук, "Старинные усадьбы Берестейщины",
Мінск, БелЭН, 2006 г.