Ляхаўцы - фота і помнікі

Гісторыя Ляхаўцаў

Ляхаўцы - вёска ў Макранскім сельсавеце, за 12 км на ўсход ад Маларыты. У мінулым у складзе Макранскай воласці, затым гміны.

У старажытнасці бліз Ляхаўцаў скрыжоўваліся ажыўлёныя шляхі: адзін з іх ішоў ад Берасця паблізу р. Рыты ў вярхоўі Прыпяці, другі праходзіў уздоўж Прыпяці крыху на поўнач ад яе забалочанага ўзбярэжжа. Паводле царкоўнай легенды, тубыльцы тут яшчэ ў канцы X ст. стваралі "малітоўныя дамы" (часовыя памяшканні для богаслужэння), а ў 1000—1010 гг. быццам была пабудавана царква.

Першая канкрэтная згадка ў пісьмовых крыніцах пра Ляхаўцы і яе жыхароў ляхаўчан (ці ляхаўцаў) адносіцца да 1546 г. У XVI ст. вёска з'яўлялася цэнтрам Ляхаўскага войтаўства Палескай воласці Берасцейскага павета. У склад яго ўваходзіла амаль палова тэрыторыі сучаснага Маларыцкага раёна, уключаючы сёлы Рыту Малую, Рыту Вялікую, Лукава і іншыя населеныя пункты. Пазней цэнтр войтаўства быў перанесены ў Велікарыту (Рыту Вялікую). У 1566 г. у Ляхаўцах 23 двары, 53 сям'і. Іншыя звесткі пра Ляхаўцы ў крыніцах XVI-XVIII ст.: 1564 і 1589 гг. (акты замены фальваркаў), 1575 г. (фундуш царкве), 1668 г. (рэвізія), 1670 і 1682 гг. (пастанова, якая пацвярджае каралеўскі прывілей Плюшчэўскім на зямлю ў Ляхаўцах), 1704 г. (фундуш царкве на землі ад мужа і жонкі Перысовічаў), 1713 г. (прывілей на папярэдні фундуш), 1721, 1724, 1742 гг. (інвентары), 1755 г. (прывілей караля Аўгуста III Лабачэўскім на зямлю ў Ляхаўцах), 1786 г. (сяло ў Збуражскім ключы, 30 увалок, 80 моргаў, на царкву адна вольная увалока), 1796 г. (інвентар, 30 увалок, у засценках 80 моргаў). Звесткі пра царкву: 1704, 1713, 1721, 1786, 1796 гг. У 1860-я гады ў Ляхаўцах налічвалася 529 рэвізскіх душ (261 мужчына, 268 жанчын), адносіліся да маёнтка Ляхаўцы, які належаў Красінскай; сельская грамада Ляхаўская, раней Маларыцкая. У 1886 г. у Ляхаўцах Маларыцкай воласці было 66 двароў, 776 жыхароў, у Ляхаўцах Макранскай воласці (пасёлку) — 5 двароў, 65 жыхароў. У першым былі дзве праваслаўныя царквы, народнае вучылішча, карчма.

У 1905 г. у сяле Ляхаўцы налічвалася 1233 жыхары, у пасёлку з той жа назвай — 151 жыхар, у аколіцы Ляхаўцы — 122 жыхары. У 1921 г. у вёсцы Ляхаўцы 232 дамы, 1155 жыхароў, з іх 1130 праваслаўных, 16 католікаў, 9 іудзеяў, у аколіцы Ляхаўцы — 18 двароў, 98 жыхароў, з іх 15 праваслаўных, 83 католікі. З верасня 1939 г. Маларыта ў складзе Брэсцкай вобласці БССР. З 12 кастрычніка 1940 г. да 16 ліпеня 1954 г. вёска з'яўлялася цэнтрам сельсавета.

Ёсць сярэдняя школа (166 вучняў), дзіцячы сад, сельскі дом культуры, бібліятэка, аддзяленне сувязі, магазіны. У 1998 г. 444 двары, 1174 жыхары. Захаваўся помнік народнага дойлідства — драўляная царква Раства Багародзіцы, пабудаваная ў 1713 г.

Крыніца:
Памяць. Маларыцкі раён
Мінск, Ураджай, 1998