Бягомль - фота і помнікі

Гісторыя Бягомля

Былое мястэчка Бягомля — цяпер гарадскі пасёлак Бягомль, цэнтр Бягомльскага пасялковага Савета. За 30 км на паўднёвы ўсход ад Докшыц. Аўтадарогамі звязаны з Мінскам, Віцебскам, Барысавам, Докшыцамі. На 1.1.2004 г. 3,2 тыс. жыхароў.

Узнік як сяло на тэрыторыі маёнтка Ваўча, які быў уласнасцю Віленскага каталіцкага біскупства (у Менскім павеце ВКЛ). У гістарычных крыніцах упершыню ўпамінаецца ў 1582 г., калі жыхары сяла Бягомль разрабавалі двор біскупскага ўрадніка ў Ваўчы. Пазней цэнтр маёнтка перамясціўся з Ваўчы ў Бягомль. У люстрацыі за 1698 г. ўладанне названа «Ваўча, інакш Бягомль». З'яўляўся даволі буйным маёнткам, падаткі з якога складалі каля 27,8 тыс. злотых, у т.л. чысты даход 16,8 тыс. Пасля 2-га падзелу Рэчы Паспалітай (1793) Бягомль у складзе Расейскай імперыі, канфіскаваны разам з іншымі ўладаннямі Віленскага біскупства. Напачатку ўваходзіў у Докшыцкі павет, з 1802 г. - у Барысаўскі павет Менскай губерні. У пачатку 19 ст. належаў графу Манузі, цэнтр маёнтка быў перанесены з Бягомля ў в. Бераснёўка. У 1812 г. да маёнтка належала 210 дымоў. Пазней Бягомль — адно з 15 паселішчаў маёнтка Бераснёўка, уладання памешчыкаў Булгакаў, сяло з праваслаўнай царквой. З 1861 г. мястэчка Бягомль цэнтр Бягомльскай воласці Барысаўскага павета. У канцы 19 ст. — сяло, 43 двары, 470 жыхароў, валасное праўленне, царква, школа, бальніца. У лістападзе 1917 г. ўлада захоплена бальшавікамі.

З сакавіка 1918 г. уваходзіць у склад абвешчанай БНР. У 1918 г. акупаваны нямецкімі, з 1919 г. — польскімі войскамі. У 1920 г. усталявана савецкая ўлада. 3 17.7.1924 г. цэнтр Бягомльскага раёна, з 27.9.1938 г. — гарадскі пасёлак. У Другую сусветную вайну з 2.7.1941 г. акупаваны нямецка-фашысцкімі захопнікамі, якія загубілі ў Бягомлі і раёне 3,3 тыс. чалавек. У Бягомлі дзейнічала падполле. 20.12.1942 г. партызаны брыгады «Жалязняк» выгналі акупантаў з гарадскога пасёлка і аднавілі на тэрыторыі Бягомльскага раёна савецкую ўладу. З сакавіка 1943 г. ў Бягомлі дзейнічаў партызанскі аэрадром, праз які ажыццяўлялі сувязь з "Вялікай зямлёй". У ходзе карнай аперацыі «Котбус» (май-чэрвень 1943) акупанты занялі пасёлак, але да канца ліпеня 1943 г. зноў былі выбіты партызанамі. 5.6.1944 г. нямецка-фашысцкія захопнікі занялі Бягомль. Вызвалены 1.7.1944 г. У 1959 г. ў Бягомлі 5970 жыхароў. З 1960 г. ў Докшыцкім раёне (у 1962—65 у Глыбоцкім раёне). У 1970 г. — 2,9 тыс. жыхароў. На 1.1.2004 г. працавалі прадпрыемствы «Ветразь», па вытворчасці будаўнічых матэрыялаў, дрэваапрацоўчыя, лясгас. У пасёлку Дом культуры, бібліятэка, сярэдняя школа, школа-інтэрнат для дзяцей сірот, бальніца, паліклініка, аптэка, комплексны прыёмны пункт, аддзяленне сувязі, Бягомльскі музей народнай славы. Брацкая магіла савецкіх вайскоўцаў і партызан, помнік ахвярам фашызму. Помнік архітэктуры — царква Ўсіх Святых (2-я палова 19 ст.).

Літ.:
Г.І. Дулеба, Г.М. Новікава, В.І. Скараход
Памяць. Докшыцкі раён
Мінск, Беларуская Энцыклапедыя, 2004