Zespół pałacowo-parkowy | Żołudek

Więcej zdjęć (34) >>

Zespół pałacowy w Żołudku

Zespół pałacowy w dawnym majątku ziemskim. W XVIII wieku właścicielami majątku byli Tyzenhauzowie; między innymi w drugiej połowie XVIII wieku Żołudek należał do podskarbiego litewskiego Antoniego Tyzenhauza. W 1835 roku właścicielami majątku stali się Uruscy, a w drugiej połowie XIX wieku Czetwertyńscy. W ręku tej rodziny dobra pozostawały do 1939 roku, a ostatnim właścicielem był zmarły w Oświęcimiu książę Ludwik Czetwertyński.

Neobarokowy pałac zbudowany został w 1908 roku przez ojca Ludwika, księcia Włodzimierza Czetwertyńskiego według projektu architekta Władysława Marconiego. Jest to monumentalna dwukondygnacyjna budowla wzniesiona na sklepionych piwnicach, nakryta wysokim dachem mansardowym z lukarnami. W obu podłużnych elewacjach występują po trzy ryzality: środkowy, o zaokrąglonych narożach, podwyższony w stosunku do bryły budynku, oraz dwa ryzality skrajne. Od frontu w ryzalicie centralnym znajduje się niewielki portyk z dwiema parami kolumienek dźwigających nieduży balkon. Od strony ogrodu znajduje się obszerny taras z balustradą. W dekoracji elewacji wykorzystano ozdobne nadokienniki i gzymsy, kartusze, girlandy i boniowanie.

W pobliżu pałacu stoi neogotycki dwór w kształcie zameczku, wybudowany przez Tyzenhauzów, który przez cały XIX wiek był głównym domem mieszkalnym właścicieli, a po wybudowaniu pałacu spełniał rolę oficyny. Jest to budynek parterowy na planie wydłużonego prostokąta, z dobudowana z boku niską okrągłą wieżą zwieńczoną krenelażem i nakrytą śpiczastym dachem, obecnie opuszczony i zdewastowany. Okna ostrołukowe, wejście wiedzie przez neogotycki portal.

Zachowały się ponadto zabudowania gospodarcze z XIX wieku: dwie inne oficyny zbudowane z kamienia, młyn, piwnica i kuźnia oraz park założony w drugiej połowie XVIII wieku z regularną siecią alej. W jednej z alej znajduje się wykuta z jednego głazu granitowego ławka z wyrytą datą „1823”. Cały zespół, w znacznej części zdewastowany, znajduje się obecnie na terenie wojskowym.

Grzegorz Rąkowski, „Ilustrowany przewodnik po zabytkach kultury na Białorusi”, Burchard Edition, 1997
(A.O.)